Non é fácil descubrir e recompor unha saga familiar
como a dos Gaite galegos, os antergos da escritora Carmen Martín Gaite.
No oficio da indagación e de codificar andainas e diversos parámetros en
que se moveu esta familia, asentada en San Lourenzo de Piñor, no
concello ourensán de Barbadás, o filólogo David González Couso non
decepciona o lector ao ofrecerlle esa exhaustiva revelación rigorosa e
intelectual de varios membros desta familia, no libro titulado: O fío da escrita (Toxosoutos,
2010), cun cUrto e acertado prólogo desoutro filólogo, Claudio
Rodríguez Fer. E xa eses fíos, non fiaños, agrandan a descuberta cando
González Couso nos adentra nun relevante perfil humano e intelectual dos
Gaite, para desembocar en Carmen Martín Gaite. Comezando polo prócer
desta saga con presenza en Ourense, Joaquín Gaite Núñez, natural da
Coruña onde naceu en 1820 e finou en Ourense en 1880. Catedrático de
Xeografía no Instituto de Segunda Enseñanza. Un persoeiro moi activo nos medios xornalísticos da cidade das Burgas e fundador do xornal El Orensano.

Joaquín
Gaite Núñez foi un pedagogo moi valorado nos círculos de ensino e un
persoeiro moi puntual e activo no xornalismo local. Un home moi
vinculado ao ideario krausista, no que resalta o papel do libre ensino
no que respecta ás correntes racionalistas. O gran valor desta
descuberta é que David González Couso espreme todos os resortes dunha
investigación moi seria e contrastada.

Continuando arreo do fío
condutor que nos tende este mozo filólogo, a súa descuberta sorprende
nese rigor de estilo que propicia levarnos alén dunha noticia novidosa
que, por circunstancias varias, ten para o lector un destaque cando se
decata que non se trata dunha biografía dos Gaite, mesmo dun estudo moi
personalizado en varios activos do que impón o propio pesquisador.

Un
fillo de Joaquín, Francisco Javier Gaite Lloves, nado en Ourense en
1861, abo de Carmen, sorprende a súa figura senlleira por ter ese
portento intelectual na Escola de Artes e Oficios de Ourense, recoñecido
pedagogo así como o seu irmán Antonio, profesor de ciencias e fundador
do Ateneo de Ourense. González Couso, en seus catro capítulos mais que
introdutorios, pormenorizados, de O fío da escritura, confirma
as prioridades de entrar noutra fase de comprensión vital e necesaria
como son os textos facsimilares, que representan a outra parte
científica dos Gaite, que se abren cun opúsculo de Joaquín Gaite,
titulado: Método contra el Cólera-Morbo Epidémico, publicado en
Cuenca en 1854. De Antonio Gaite Núñez, irmán do anterior, temos unha
interesante aportación sobre as explotacións dos montes comunais,
titulada: Consideraciones en defensa de los montes públicos de Galicia. Publicado
en 1885, con diversas reflexións: "Remedios hay para mejorar los
montes, aún sin necesidad de apelar á otra legislación que la vigente,
ni imponer á los pueblos grandes sacrificios o privaciones."

De Francisco Javier Gaite Lloves, encontramos o título: Elementos de Geografía Astronomía y Física, publicado
en Ourense en 1894. Ademais da achega científica con que configura cada
un dos apartados, está a parte didáctica e toda aquela metodoloxía da Institución de Libre Enseñanza, potenciada por Krause e Francisco Giner de los Ríos, que tivo en Galiza a este Gaite, promotor de ideas e inventivas.

Aínda
suxeitos a ese fío que nos tende David González Couso chegamos a Carmen
Martín Gaite, que aínda que naceu fóra de San Lou- renzo de Piñor,
visitou e conviviu co microcosmos nativo de seus predecesores e levou
non poucas sensacións da paisaxe ourensán ás súas novelas. Todo ese
fascinio da autora por Galiza, está portentosamente emancipado nos
innumerábeis estudos de revelación de González Couso..